Saint Elmo's fire

Αρκετά χρόνια πριν είχα δει μια ταινία με τίτλο “Saint Elmo’s fire” στην οποία μια παρέα απόφοιτων προετοιμάζονταν για την είσοδό τους στην «ώριμη» φάση της ζωής τους. Η υπόθεση εξελισσόταν στο Saint Elmo’s bar που είχε για στέκι της η παρέα. Ο τίτλος όμως της ταινίας μου είχε κάνει εντύπωση και ψάχνοντας ανακάλυψα τα παρακάτω. 

Φωτιά του Αγίου Elmo (ή φως του Αγίου Elmo)  είναι ένα μετεωρολογικό φαινόμενο στο οποίο φωτεινό πλάσμα δημιουργείται εξαιτίας ηλεκτρικής εκκένωσης γύρω από  ένα αιχμηρό αντικείμενο στο εσωτερικό ισχυρού ηλεκτρικού πεδίου στην ατμόσφαιρα (όπως αυτά που δημιουργούνται από καταιγίδες από ηφαιστειακή έκρηξη). 

Η ονομασία προέρχεται από τον  Άγιο Erasmus της Formia (ονομάζεται επίσης και Άγιος Elmo) που ήταν ο προστάτης των ναυτικών. Το φαινόμενο συνήθως εμφανιζόταν σε ιστιοφόρα πλοία στη θάλασσα στα κατάρτια τους, κατά τη διάρκεια καταιγίδας και βαφτίστηκε έτσι από τους θρησκευόμενους ναυτικούς. Επειδή είναι ένα σημάδι σημαντικής ηλεκτρικής ενέργειας στον αέρα και επηρέαζε και τις ενδείξεις της πυξίδας, μερικοί ναυτικοί το θεωρούσαν ως κακό οιωνό γιατί συνόδευε θυελλώδεις καιρικές συνθήκες. Άλλες αναφορές δείχνουν ότι άλλοι ναυτικοί το θεωρούσαν ως καλό οιωνό αφού ήταν σημάδι της παρουσίας του προστάτη αγίου τους. 
Οι συνθήκες που μπορούν να δημιουργήσουν την φωτιά του St.Elmo΄s είναι παρούσες κατά τη διάρκεια καταιγίδων, όταν μεγάλες διαφορές δυναμικού υπάρχουν ανάμεσα στα σύννεφα και στο έδαφος. Η φωτιά του Αγίου Elmo είναι μια φωτεινή μπλε ή μοβ λάμψη, που εμφανίζεται σαν φωτιά, σε αιχμηρές κατασκευές όπως αλεξικέραυνα, κεραίες, καμπαναριά και καμινάδες, και στις πτέρυγες των αεροσκαφών. Φωτιά του Αγίου Elmo μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε φύλλα, γρασίδι, ακόμα και στις άκρες των κέρατων βοοειδών. Συχνά τη λάμψη συνοδεύει ένα ξεχωριστό σφύριγμα ή βουητό.   
Το ηλεκτρικό πεδίο γύρω από το εν λόγω αντικείμενο προκαλεί  ιονισμό των μορίων του αέρα (αζώτου και οξυγόνου), δημιουργώντας πλάσμα που παράγει μια αμυδρή λάμψη εύκολα ορατή σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Περίπου 1.000 βολτ ανά εκατοστόμετρο είναι η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου που μπορεί να επάγει φωτιά του Αγίου Elmo. Ο αριθμός εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την γεωμετρία του αντικειμένου. Τα αιχμηρά σημεία ευνοούν την εκφόρτιση επειδή εκεί υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση φορτίων και τα ηλεκτρικά πεδία είναι ισχυρότερα. Ο μηχανισμός είναι παρόμοιος με τον τρόπο που λειτουργούν οι επιγραφές νέον. 
Πολλές ιστορικές αναφορές υπάρχουν για το φαινόμενο και από διάφορες περιοχές. 
Στην Ελλάδα το φαινόμενο το ονομάζουν «οι Άγιοι Νικόληδες» επειδή κατά την εμφάνιση του φαινόμενου οι ναυτικοί προσεύχονταν στον Άγιο Νικόλαο.  Θεωρούσαν ότι τελώνια, δηλαδή δαιμονικά όντα, προικισμένα με μεγάλη μεταμορφωτική δύναμη κάθονται πάνω στους ιστούς των πλοίων όταν συναντούν σφοδρές καταιγίδες και τρικυμίες. 
Επίσης οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν «Διόσκουρους» ή «τα φώτα των Διόσκουρων» από το φωσφορώδες φως που εκπέμπεται. Διόσκουροι σημαίνει γιοί του Διός (παρόλο που η παράδοση θέλει μόνο τον ένα εκ των δύο διδύμων γιων της Λήδας να είναι γιος του Δία) και στην αρχαιότητα λατρεύονταν ως θεοί προστάτες της ναυσιπλοΐας. Σύμφωνα με την μυθολογία κατά την διάρκεια της Αργοναυτικής εκστρατείας, η Αργώ βρέθηκε μέσα σε μια μεγάλη τρικυμία από την οποία κινδύνευσαν θανάσιμα οι αποκαμωμένοι Αργοναύτες. Ο Ορφέας προσευχήθηκε στους Θεούς και δεν άργησε να γίνει το θαύμα, δύο φλόγες εμφανίστηκαν πάνω από τους Τυνδαρίδες (γιούς του βασιλιά της Σπάρτης Τυνδάρεω) και τότε η θάλασσα ηρέμησε. Οι δίδυμες αυτές φλόγες ονομάστηκαν Κάστωρ και Πολυδεύκης (οι Διόσκουροι) και έκτοτε οι ναυτικοί θεωρούσαν της παρουσία τους καλό οιωνό που προμήνυε το τέλος της καταιγίδας. Οι Βυζαντινοί τα ονόμαζαν «Ουρανίας».